Văn hóa dùng đũa trong bữa ăn ở các quốc gia có gì khác?

Trong nhiều quốc gia Đông Á, văn hóa dùng đũa chính là sự thể hiện cho những lễ nghi, phong tục và tôn trọng trong mỗi bữa ăn. Việc hiểu và tuân theo những quy tắc này không chỉ giúp chúng ta ăn uống lịch sự hơn mà còn mở ra cánh cửa ghé thăm văn hóa ẩm thực đặc sắc của mỗi quốc gia.

Việt Nam – Văn hóa dùng đũa gắn kết yêu thương

Với người Việt, đôi đũa không chỉ là dụng cụ ăn uống mà còn là biểu tượng của sự gắn bó, chia sẻ. Từ nhỏ, trẻ em đã được dạy cách cầm, gắp và mời cơm bằng đũa, bởi “gắp mời” chính là nét đẹp truyền thống thể hiện tình thân và phép lịch sự.

Với người Việt, đôi đũa là biểu tượng của sự gắn bó, chia sẻ

Đũa Việt Nam thường làm bằng tre, trúc hoặc gỗ, mảnh và nhẹ, phù hợp với thói quen ăn uống tinh tế. Trong bữa cơm gia đình, người Việt thường gắp món ngon cho người thân như cách gửi gắm tình cảm, quan tâm. Tuy nhiên, trong các buổi tiệc trang trọng, họ sẽ dùng đũa gắp chung và đũa ăn riêng để giữ vệ sinh – sự kết hợp giữa truyền thống và văn minh hiện đại.

Đôi đũa cũng đi vào văn hóa dân gian với nhiều hình ảnh gần gũi – từ câu chuyện “một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao” đến tục tặng đũa trong lễ cưới như lời chúc về sự hòa hợp, bền lâu.

Nhật Bản – Văn hóa dùng đũa thể hiện sự tinh tế, chuẩn mực 

Tại Nhật Bản, việc sử dụng đũa được xem là nghệ thuật. Người Nhật rất chú trọng đến phép tắc trên bàn ăn, bởi họ tin rằng thái độ khi ăn cũng thể hiện nhân cách của mỗi người.

Người Nhật không bao giờ cắm đũa thẳng đứng vào bát cơm, vì hình ảnh này gợi liên tưởng đến nghi thức cúng trong tang lễ. Họ cũng tránh chuyền thức ăn bằng đũa, do hành động đó chỉ xuất hiện trong lễ tang khi chuyển tro cốt.

Tại Nhật Bản, văn hóa dùng đũa được xem là nghệ thuật

Ngoài ra, người Nhật không gõ đũa vào bát, không dùng đũa để chỉ trỏ và luôn đặt đũa ngang trên giá khi chưa sử dụng. Khi ăn, họ thường nâng bát cơm hoặc bát canh lên gần miệng, vừa thể hiện sự lịch thiệp vừa tránh rơi vãi thức ăn.

Từng chi tiết nhỏ trong cách cầm, đặt hay dùng đũa đều phản ánh triết lý sống tôn trọng và chỉn chu của người Nhật.

Trung Quốc – Đôi đũa mang triết lý âm dương và đoàn viên

Là quốc gia khai sinh ra đũa cách đây hơn 4.000 năm, Trung Quốc có hệ thống quy tắc bàn ăn phong phú gắn liền với quan niệm triết học phương Đông. Người Trung Hoa xem đũa như biểu tượng cho sự cân bằng âm – dương: một chiếc đại diện cho trời, chiếc còn lại cho đất, cùng nhau hòa hợp để con người tận hưởng món ăn trọn vẹn.

Người Trung Hoa xem đũa như biểu tượng cho sự cân bằng âm – dương

Trong bữa ăn, họ không gõ đũa vào bát, vì hành động này từng gắn với người ăn xin. Không cắm đũa vào bát cơm, không dùng đũa để chỉ trỏ người khác, và đặc biệt là không gắp thức ăn trực tiếp bằng đũa đang dùng. Thay vào đó, người Trung Quốc dùng đũa riêng để gắp cho người khác, thể hiện phép lịch sự.

Đũa Trung Quốc thường dài và dày hơn, vì bữa ăn của họ hay được dọn trên bàn tròn lớn, đó là biểu trưng cho tinh thần quây quần, đoàn viên trong văn hóa gia đình.

Hàn Quốc – Khi đũa kim loại phản ánh tính kỷ luật và tôn ti

Không giống các quốc gia khác, người Hàn Quốc dùng đũa kim loại thay vì tre hay gỗ. Sự khác biệt này bắt nguồn từ thời xưa, khi triều đình dùng đũa bạc để phát hiện chất độc trong món ăn. Theo thời gian, kim loại trở thành chất liệu quen thuộc, vừa bền vừa vệ sinh.

Người Hàn Quốc dùng đũa kim loại thay vì tre hay gỗ

Người Hàn thường sử dụng đũa song song với thìa: thìa để ăn cơm và canh, còn đũa dùng gắp các món khô. Họ không nâng bát cơm lên khi ăn như người Nhật, mà đặt bát trên bàn để thể hiện sự điềm đạm và chuẩn mực.

Đặc biệt, trong các bữa ăn gia đình, người trẻ phải chờ người lớn cầm đũa trước mới được bắt đầu. Đó là biểu hiện của sự tôn trọng, kỷ luật và trật tự, những giá trị gắn liền với xã hội Hàn Quốc hiện đại.

Nguồn tham khảo: Chuyên trang Gia đình và Xã hội Văn hóa dùng đũa khi ăn của một số quốc gia châu Á